Paracetamol en de kankerverwekkende stof PCA

De afgelopen dagen is het volop in het nieuws; paracetamol uit China zou mogelijk kankerverwekkende stoffen bevatten. Volgens onderzoek door NRC en het tv-programma Zembla, bevatten tabletten paracetamol van de grootste producent ter wereld, Anqui Lu’an Pharmaceutical, de stof 4-chlooraniline, ook PCA genoemd. Door de wereldwijde uitbraak van Covid-19 is de vraag naar paracetamol met 30% gestegen en hierdoor werkt deze Chinese producent 24/7 om aan de vraag te kunnen voldoen. Waarschijnlijk bereiden zij hun medicijn op basis van chloorbenzeen, in plaats van met fenol waarmee paracetamol al sinds 1893 wordt gemaakt. Chloorbenzeen kan leiden tot vervuiling met PCA.

Vorig jaar kwam China al negatief in het nieuws toen bleek dat door hen geproduceerde bloeddrukverlagende medicijnen kankerverwekkende stoffen bevatten. Wereldwijd werden er miljarden pillen teruggeroepen. Nu gaat het naar alle waarschijnlijkheid om een partij van in ieder geval 34 miljoen tabletten paracetamol. Maar waar in de wereld deze terecht zijn gekomen, blijft onduidelijk omdat de producent dat niet wil vertellen. Wat we wel weten, is dat de Chinese producent zijn stoffen levert aan een Nederlandse pillenfabrikant, die op zijn beurt (huismerk)pillen levert aan onder meer Etos, Jumbo, Albert Heijn, Da, Kruidvat en Trekpleister.

PCA wordt volgens het Europees Geneesmiddelen Bureau (EMA) en de Europese Voedselveiligheidsauthoriteit (EFSA) beschouwd als een genotoxisch carcinogeen. Dit wil zeggen dat het een kankerverwekkende stof is die schade toebrengt aan het menselijk DNA. Inmiddels is in proefdieropstellingen gebleken dat de stof levertumoren kan veroorzaken.
In Nederland slikken we per jaar gemiddeld 115 tabletten paracetamol per persoon. We slikken er waarschijnlijk zoveel omdat de tabletten vrij verkrijgbaar zijn in onder meer de supermarkt, het weinig bijwerkingen heeft en vrijwel geen wisselwerking laat zien met andere medicijnen, waardoor je het bijna altijd kunt slikken. In principe nemen pijn- en koortsklachten al na twintig minuten na gebruik af en is ‘normaal’ functioneren dus snel mogelijk.

Pijn
Pijn is een signaal van het lichaam dat gegeven wordt als er ergens iets niet klopt. Het is een onprettig gevoel dat kan variëren van stekend tot zeurderig of branderig. Het ontstaat door extreme warmte of kou, door beschadiging of verwonding of inwendig door beschadiging van zenuwen. Ons lichaam laat bij het optreden van één of meer van die factoren stofjes – prostaglandines – vrij die opgepikt worden door pijnreceptoren. Deze activeren op hun beurt pijnzenuwen, die weer een signaal naar de hersenen sturen. Dit gebeurt ongelooflijk snel, in maar een fractie van een seconde. Een pijnervaring is overigens wel een subjectieve ervaring. Niet iedereen voelt pijn op dezelfde manier en ook de hevigheid verschilt van persoon tot persoon.

Paracetamol kan, als de pijn niet wordt veroorzaakt door een ontsteking, helpen om pijn te verminderen. Na het slikken of inbrengen via een infuus of zetpil, wordt het medicijn opgenomen in het bloed en door het hele lichaam verspreid. Overal waar het op zijn weg prostaglandines tegenkomt, worden deze geblokkeerd, zodat de pijnreceptoren ze niet meer op kunnen pikken. Het is eigenlijk schieten met grof geschut, wat misschien niet nodig zou zijn als prostaglandines direct bij de bron te tackelen zouden zijn.

Maar hoe zit dat nu met dat PCA? Omdat we niet weten of deze stof ook in Nederlandse paracetamol terecht is gekomen, is voorlopig voorzichtigheid met inname ervan geboden. Het advies is nooit meer dan de toegestane dosis te slikken en het middel nooit langer dan twee weken achter elkaar te gebruiken. Inmiddels heeft minister Van Ark van Medische Zorg half juli besloten dat er een uitgebreid onderzoek moet gaan plaatsvinden naar PCA in paracetamol en gaan ook de Nederlandse apothekers tabletten testen. Wij blijven de ontwikkelingen op dit gebied volgen en hopen er in de nabije toekomst nog meer over te berichten.