Grapefruitsap en medicijnen, een gevaarlijke combinatie

Net als sinaasappels zijn grapefruits echte vitaminebommen. Ze zitten vol vitamine C en bevatten ook nog eens kalium, vitamine A, B1 en B6. Daarnaast zijn ze vanwege hun bitterzoete smaak erg lekker en verfrissend dus wat wil je nog meer zou je zeggen, iedere dag zo’n bommetje kan alleen maar goed zijn. Helaas geldt dat niet voor iedereen.

Vers grapefruit(sap) en ook grapefruitsap uit een pak of sap toegevoegd aan multivitaminedrank, heeft namelijk invloed op de werking van bepaalde medicijnen; het houdt de afbraak ervan tegen. Hierdoor gaat het medicijn zich ophopen in het lichaam en treden er (stevige) bijwerkingen op.

Hoe kan dat?
Als je een medicijn slikt, komt dit via de darmwand en de lever in het bloed terecht, waarna het zijn werk gaat doen. In ons lichaam zit een enzym genaamd cytochroom P450 3A4 (CYP3A4) dat medicijnen deels afbreekt tijdens het passeren van die darmwand. Dit is een natuurlijk proces. Omdat we weten dat door die gedeeltelijke afbraak het medicijn minder effectief is, wordt medicatie vaak in een hogere dosering gegeven dan eigenlijk nodig zou zijn. Hierdoor blijft er ook na die deelse afbraak voldoende medicijn over.

Furanocoumarines
In grapefruitsap zitten stoffen genaamd furanocoumarines. Deze stoffen binden zich aan het enzym CYP3A4 en maken dit enzym inactief. Hierdoor kan het medicijnen niet meer afbreken en wordt de concentratie in het bloed van het betreffende medicijn te hoog. Dit geeft in een aantal gevallen zeer vervelende en soms ook schadelijke bijwerkingen, zoals acuut nierfalen, ademhalingsproblemen, maag- en darmbloedingen en niervergiftiging. In hele extreme gevallen kan het zelfs leiden tot de dood.

In Ontario, Canada, hebben onderzoekers vastgesteld dat er op dit moment ongeveer negentig verschillende medicijnen zijn die gaan stapelen door inactief CYP3A4 vanwege grapefruitsap. Ongeveer de helft hiervan geeft risico op de eerder genoemde ernstige bijwerkingen. Ieder jaar wordt van meer medicijnen bekend dat ze niet goed samengaan met grapefruitsap.

In Nederland wordt inmiddels op een aantal etiketten van medicijnen vermeld dat bij gebruik, grapefruitsap verboden is. Dit zijn medicijnen, zoals statines (cholesterolverlagers), calciumantagonisten (medicijnen tegen hart- en vaatziekten / hoge bloeddruk) en benzodiazepines (kalmeringsmiddelen / slaapmiddelen). Het is verstandig om altijd bij de apotheek na te vragen of er een eventuele wisselwerking met grapefruitsap bestaat. Voorkomen is beter dan genezen, dus als u medicijnen slikt, denk dan na voordat u een grapefruit eet of het sap ervan drinkt.