Een dag uit het leven van… ‘een ADHD’er’ (deel 1)

NB: Dit interview/artikel is geschreven vanuit het oogpunt van Leonie zelf. Dit is het eerste deel van een tweedelig interview.

Leonie in het kort
Ik ben Leonie, een dame van 30 jaar die in een flat woont. Ik woon daar samen met mijn drie katten. Ik zie mijzelf als een creatieve duizendpoot. Voor al die duizend poten is er van alles te doen in mijn huis, villa kakelbont genoemd. Eigenlijk heb ik te veel (creatieve) hobby’s. Oja, ik heb natuurlijk ADHD. Vandaar ook dit interview.

De diagnose ADHD
Ik ben in 2017 gediagnosticeerd met ADHD. Een relatie opende eigenlijk mijn ogen. Mijn partner zag letterlijk een weerspiegeling van zichzelf en hij was wél gediagnosticeerd met ADHD. Hij zag dit terug in mijn gedrag, mijn manier van denken, eigenlijk in alles wat ik deed. Destijds was ik in behandeling bij de GGZ, waar ik ben gediagnosticeerd met de persoonlijkheidsstoornis borderline (maar waar op dit moment een her diagnose voor loopt). Ik gooide bij de GGZ een balletje op voor een ADHD onderzoek. Ik ben er ruim twee jaar mee bezig geweest om officieel gediagnostiseerd te worden. Voor het afnemen van de test moest ik namelijk mentaal stabiel zijn en dat was ik op dat moment nog niet. Bovendien moest eerst nog autisme worden uitgesloten. Achteraf, na 3 jaar, toen ik afscheid nam van mijn hoofdbehandelaar van de GGZ, bleek de hoofdbehandelaar te hebben gezegd: ‘Ach joh, bij Leonie hoeven we helemaal geen test af te nemen! Zij heeft ADHD, dat kun je zo wel zien. Ze is gewoon Ritalin nodig, dan voelt ze zich een stuk beter.’ Achteraf zou ze hier gelijk in hebben gekregen. Na een jaar of twee/drie ben ik eindelijk gediagnosticeerd met ADHD. De enige test waar ik met vlag en wimpel voor ben geslaagd! Zowel in mijn jeugd als in mijn volwassenheid komt mijn ADHD op alle punten naar voren. Ik ben gediagnosticeerd met ADHD hyperactieve vorm.

Wat is ADHD precies?
Tja, dat vind ik lastig. Ik heb mij namelijk jarenlang verdiept in ADHD en dit is ook tijdens mijn studie behandeld. ADHD, attention deficit hyperactivity disorder, wordt officieel gezien als gedragsstoornis volgens de DSM-V. Als ADHD’er kleur je buiten de lijntjes. Je voldoet niet aan de verwachtingen waar het grootste gedeelte van de maatschappij wel aan voldoet en dus heb je automatisch een stoornis in gedrag. Je hebt ADHD als je minstens zes van de negen symptomen uit de DSM-V hebt. Je hoeft dus niet alle symptomen te hebben en dat maakt dat elke ADHD’er anders is, ook omdat iedere persoonlijkheid zijn of haar eigen karakter meeneemt. Voor mij is ADHD zowel een gave als een vloek. Echt, ik kan mijzelf meerdere keren per dag wel achter het behang plakken. Maar ADHD maakt ook wie ik ben. Ik zou mijzelf niet zijn zonder ADHD. ADHD is eigenlijk een vorm van ADD, maar bij ADD heb je geen last van lichamelijke drukte en hyperactiviteit. ADD is dus eigenlijk ADHD zonder hyperactiviteit.

Wat zijn de voor- en nadelen van ADHD?
Voor mij is het grootste nadeel dat ik heel goed weet hoe bepaalde dingen moeten, maar niet weet hoe ik ze moet toepassen in mijn eigen leven. Ik weet bijvoorbeeld wat ik moet doen om goed zelfstandig te kunnen wonen, maar het lukt me niet om het uit te voeren. Het grootste voordeel voor mij, is mijn creativiteit. En dan bedoel ik eigenlijk creatief met hoofdletters. Ik heb mijzelf bijvoorbeeld leren haken, borduren en naaien. Creatief bezig zijn geeft me ook veel rust. Als ik mij wil concentreren moet ik iets in mijn handen hebben. Meestal ga ik dan haken en daar word ik dan rustig van. Niet van alle creatieve dingen word ik rustig trouwens. Oja, dan heb ik ook nog eens de spanningsboog van een doperwt, wat ook echt een nadeel is aan ADHD. Het lukt mij meestal niet om iets langdurig te doen. Daarnaast heb ik soms duizend creatieve ideeën, maar ik kan ze natuurlijk niet alle duizend tegelijk doen. Ik verzuip dan een beetje in de keuzemogelijkheden en kom eigenlijk tot niets…

Wat is volgens jou het grootste vooroordeel over ADHD?
Dat je druk bent.
*Maar… Je bent toch ook druk? En je hebt hyperactiviteit? Dus waarom is het dan een vooroordeel?* Haha ja klopt. Ik bedoel meer dat er bijvoorbeeld snel wordt gezegd dat een kind ADHD heeft. Maar een kind mág druk zijn. Pas als een kind een bepaalde leeftijd is gepasseerd, acht jaar staat er geloof ik officieel voor, dan is het niet meer de normale hyperactiviteit. Als je aan een willekeurig persoon op straat vraagt: ‘Waar denk je aan bij ADHD?’ dan is het antwoord altijd; druk zijn, hyperactiviteit, stuiterbal. Dat soort dingen. Maar ADHD is zoveel meer dan dat. Je kunt van zoveel meer dingen last hebben dan alleen maar het druk zijn. Ik denk dat de meeste mensen niet andere dingen van ADHD kunnen opnoemen. Het is een combinatie van een vooroordeel en gebrek aan kennis denk ik.

Dus laten we dat uit de wereld helpen. Wat hoort volgens jou nog meer typisch bij ADHD?
Ik weet niet of alles echt bij de symptomen hoort, maar wel heel veel. Voor mij betekent het in ieder geval: meelevend, impulsief, verslavingsgevoelig, moeilijk het overzicht kunnen bewaren, moeite met concentratie, snel afgeleid, hyperfocus (dat je je helemaal kunt verliezen in iets wat je heel erg leuk vind), creativiteit, fantasierijk, spontaan (je vind het als ADHD’er meestal niet moeilijk om een praatje met iemand aan te gaan, ook niet als het een wildvreemd is), vergeetachtig, in voor gezelligheid, sociaal, vindingrijk (je komt met oplossingen waar anderen niet aan denken), oog voor details, groot gevoel voor humor, intens kunnen genieten van de kleine dingen, oprecht, eerlijk (ik trek volgens anderen zelfs een bepaald mondje als ik lieg, haha) en dat je niet snel bang bent.

Wordt er tegenwoordig te snel medicatie voorgeschreven voor ADHD?
Ja. Ik sta over het algemeen niet positief tegenover medicatie. Ritalin, methylfenidaat, is wel een wondermiddel voor mij. Maar ik vind dat je medicatie moet gebruiken als het voor jezelf voordelig werkt. Ik neem medicatie voor mijzelf, niet voor een ander. Mensen zijn soms verbaasd als ze horen dat ik ADHD heb. Ik grap dan weleens: ‘Moet je nagaan hoe goed mijn medicatie werkt!’ Maar mensen geven dan aan dat ik geen medicatie hoef te gebruiken, omdat zij het niet erg vinden als ik druk ben. Maar ik gebruik geen medicatie voor jou! Ik gebruik medicatie omdat ik anders mijzelf in de weg zit en doodmoe van mijzelf wordt. Ik kan bijvoorbeeld een kwartier lang ‘oerend hard’ zingen in vijftien verschillende muzieksoorten, van reggae tot opera en van rap tot volkszang. Dan word ik zo moe van mijzelf, maar ik kan simpelweg niet stoppen.

Wat is het grootste fabel over ADHD?
Ik heb ooit eens gehoord dat er is gezegd dat voeding geen invloed heeft op ADHD. Dat is dus echt niet zo! Voeding heeft echt invloed, zoals kleurstoffen. Als ik een handjevol winegums neem (de echte ouderwetse), die bomvol geur-, kleur- en smaakstoffen zitten, dan ga ik door het plafond. En ik krijg er ook echt koppijn van. Absoluut geen fabel dus.

Wat vind je ervan dat je ‘een stempeltje’ hebt?
Ik ben geen voorstander van stempeltjes, maar heb inmiddels wel geleerd dat je een stempeltje nodig hebt. Anders kun je niet de zorg krijgen die je nodig hebt, omdat de hulpverlening zich moet verantwoorden tegenover gemeente, verzekering et cetera zodat ze worden betaald. Op papier mogen ze mij in principe alle stempels geven die ze willen, als dat nodig is om op de juiste manier behandeld te worden. Maar mijn ADHD, daar ben ik gek genoeg trots op. Ik steek het niet onder stoelen en banken en ik heb het omarmd. Het is onderdeel van mij en ik zou niemand anders willen zijn dan de Leonie met ADHD. Ik schaam me er niet voor, de hele wereld mag het weten. En dat ik er vaak last van heb, mag ook de hele wereld weten! Het maakt mij uiteindelijk trots op wie ik ben en wat ik bereikt heb. Ondanks dat ADHD het je ook heel moeilijk kan maken, wat ik zelf ook keer op keer ervaar. Maar misschien komt dat ook wel doordat ik het pas sinds mijn 27e weet en ik zo lang op zoek ben geweest naar mijzelf. Toen ik het stempeltje ADHD kreeg, vielen alle puzzelstukjes op zijn plaats. Ik heb toen mijzelf leren kennen. En ik kan tot op heden nog niet altijd met mijzelf door één deur, maar daar gaat het ook niet over. Ik weet wel wie ik ben en dat maakt het zo veel makkelijker. Ik weet pas drie jaar wie Leonie is, wat er in mijn hoofd gebeurd en at de reden daarvoor is. Dat ik niet gek ben, maar dat het anders werkt in mijn hoofd. En dat het oké is en ik daar mijn verwachtingen op af moet stemmen. Nee, ik vind het niet erg dat ik een stempeltje heb. Ik ben er trots op. Dit is wie ik ben. Take it or leave it. En als het een ander niet aanstaat, jammer voor hun. Dat is hun gemis. Bij mij is geen dag hetzelfde. Het is nooit saai, er gebeurt altijd wel wat! Het is één groot avontuur. Bij mij zal het nooit een sleur zijn.

Notitie van de auteur.
• Er wordt geschat dat zo’n 2,1% van de volwassenen tussen de 18 en 44 jaar in Nederland ADHD heeft ( (Tuithof M, 2010).
• ADHD komt vaker voor (of wordt vaker gediagnosticeerd) bij mannen dan bij vrouwen ( (Tuithof M, 2010).
• Bij 72% van de mensen die in hun kindertijd gediagnosticeerd waren met ADHD, was er ook in de volwassenheid nog sprake van ADHD ( (Tuithof M, 2010).
• Methylfenidaat (beter bekend onder de merknaam Ritalin) is het meest voorgeschreven medicijn voor ADHD.
• Leonie schrijft haar eigen blog die je kunt vinden op www.zondagsdochter.com

1. Tuithof M, ten Have M, van Dorsselaer S, de Graaf R. ADHD, gedragsstoornissen en antisociale persoonlijkheidsstoornis. Vóórkomen en gevolgen in de algemene bevolking: resultaten van NEMESIS-2. Utrecht: Trimbos-instituut; 2010.